حریم زمانی، یکی از مهم‌ترین حریم‌های ماست. آدم‌ها معمولاً باید فرصتی برای خودشان داشته باشند.
- رشد کنند،
- تفریح کنند،
- استـراحـت کنند،
- محاسبهٔ نفس کنند.
- و خیلی کارهای دیگه…
✅ حتی کسانی که مسؤولیت فراوان دارند.❓ولی چرا یه وقتایی فرصت نداریم؟ این موضوع پادکست ماست:
حریم زمانی و راهکارهای حفظ آن
خیلی از آدم‌ها به قدری سرشان شلوغ است که وقتی برای خودشان نمی‌ماند. چه برسد به علایقشان! اگر شما هم از این دسته آدم‌ها باشید، خیلی عجیب است که وقت کردید و دارید به این پادکست گوش می‌دهید! البته جای درستی هم آمدید. با ما همراه باشید.
بسم الله الرحمان الرحیم
این جا مدیر زندگی‌ست و من سلیمی هستم، در خدمت شما مدیران زندگی.
اگر برای کارهایی که می‌خواهید انجام دهید، وقت ندارید، بدانید حریم زمانی سالمی ندارید.
بعضی آدم‌ها هستند برای هر چیزی وقت می‌گذارند، جز خودشان. البته دوست دارند برای خودشان وقت داشته باشند (مثلاً به علاقه‌مندی‌هایشان بپردازند، یا کمی استراحت کنند، یا برای پیشرفت خودشان چیزی یاد بگیرند و…) ولی احساس می‌کنند فرصت ندارند. دقت کنید، نمی‌گویم: «فرصت ندارند!» می‌گویم: «احساس می‌کنند که فرصت ندارند!» راهکار چی هست؟
قبل از این که راهکارها را ارائه دهم، دو موضوع مهم را با شما در میان می‌گذارم:
۱) خدا به انسان حرمت داده: «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَم (الإسراء/۷۰))» یعنی مواهبی به او بخشیده که از جملهٔ آن‌ها زمان و اختیار است (یعنی فرصت عمر و این که قادری در هر لحظه انتخاب کنی). یکی از حریم‌های انسان، حریم زمانی است. آیا لازم است که ما از حریم زمانی خودمان محافظت کنیم؟ جواب واضح است.
۲) پیامبر (ص) فرمودند: «شایسته است برای انسان عاقل که زمان‌های روزانهٔ خودش را به ۴ بخش اختصاص دهد:
- بخشی در ارتباط با خدا،
- بخشی در ارتباط با معاش
- بخشی در ارتباط با دیگران
- و بخشی در ارتباط با خود
(کتاب تحف العقول، ص۴۰۹).
- ارتباط با خدا که معنایش واضح است.
- ارتباط با معاش یعنی کار و کاسبی و مدیریت منزل و فرزندداری؛
- ارتباط با دیگران یعنی معاشرت و صلهٔ رحم؛
- اما ارتباط با خود:
- در دسته‌ای از روایات آمده که برای لذت‌های حلال وقت اختصاص بدهد؛
- و در دسته‌ای دیگر آمده که به محاسبهٔ نفسش بپردازد که لازمهٔ محاسبهٔ نفس، داشتن برنامه ریزی است.
کسی که برای خودش وقت نمی‌گذارد، آیا این ظلم به نفس نیست؟
راهکار محافظت از حریم زمانی چیست؟
مسؤولیت‌های زندگی را نمی‌توان حذف کرد. مثلاً بچه‌ها نیاز دارند که شما به عنوان مامان و بابا، وقتی برای آن‌ها بگذارید. یا بعد از یک روز کاری سخت به منزل بر می‌گردید، خوب! همسرتان یک روز کامل شما را ندیده! باید برایش وقت اختصاص بدهید. نه این که دوباره کار را به منزل بیاورید. قبلاً در پادکست «زمان توقف» راجع به این موضوع صحبت کرده‌ام.
مسؤولیت‌های زندگی را نمی‌توان حذف کرد، ولی یکسری امور را می‌توان حذف و مدیریت کرد. آیا شما از آن دسته آدم‌هایی هستید که به دیگران اجازه می‌دهید از وقت شما استفاده کنند؟ آیا به راحتی وقتتان را در اختیار دیگران می‌گذارید؟
یکی از بستگان می‌آید و از من می‌خواهد برایش کاری انجام دهم! دلم نمی‌آید ردش کنم.
همکارم سر میزم می‌آید و می‌گوید که در پروژه‌ای به مشکل خورده و از من کمک می‌خواهد. نمی‌خواهم ردش کنم چون دوست ندارم بیشعور دیده بشوم.
دوستم با من تماس می‌گیرد و تا یک ساعت از تمام مشکلات زندگی‌اش می‌گوید، در حالی که من وقت ندارم ولی خجالت می‌کشم تماس را با او تمام کنم.
اگر زیادی وقتتان را در اختیار دیگران بگذارید، (منظورم از دیگران کسانی هستند که مثل خانواده، مسؤولیت حیاتی در قبالشان ندارید)، حریم زمانی خودتان را نقض می‌کنید.
چند مثال دیگر از نقض حریم زمانی:
- تماس‌های مکرر برای موارد غیر ضروری؛
- تعهد و تلاش بیش از حد برای چیزی که ارزش زیادی در زندگی شما ندارد؛
- داشتن مکالمهٔ طولانی با آدم‌هایی که می‌خواهند به لحاظ عاطفی خودشان را تخلیه کنند و انرژی شما را می‌گیرند؛
- لطف کردن در حقّ آدم‌هایی که این لطف کردن را وظیفهٔ شما می‌بینند.
و خیلی موارد دیگر که ما در طول روز انجام می‌دهیم و حواسمان نیست که به حریم زمانی ما لطمه می‌زند.
اگر نتوانید از حریم زمانی خودتان محافظت کنید، این یک ضعف است و خوب نیست. شما باید از حریم زمانی خودتان محافظت کنید، تا وقتی برای خودتان داشته باشید و به کارهای مورد علاقه‌ی خودتان برسید!
راهکارها:
ارتباطات خودتان را مدیریت کنید، آن وقت خواهید دید که چقدر زمان بیشتری برای خودتان خواهید داشت. مثلاً
اگر خواستید به درخواستی «بله» بگویید، نگاهی به تقویم بیندازید تا مطمئن شوید وقت خالی دارید. سعی نکنید برنامه‌های روزانه‌ی خودتان را پر و پیمان کنید وگرنه از قولی که داده‌اید پشیمان خواهید شد.
با نه گفتن، از حریمتان محفاظت کنید. مثلاً پیشنهاد کمک همکارتان را این طوری رد می‌کنید، می‌گویید: «ببین، خیلی دوست دارم کمکت کنم، ولی الآن کار واجب‌تری دارم. چطوره بعد از ظهر کمکت کنم؟… ساعت دو میام پیشت!» نه گفتن مهارتی‌ست که بدون رنجاندن طرف مقابل و در یک موقعیت برد-برد، زمان بیشتری برای خودتان صرفه جویی می‌کنید. مبحث مفصلی دارد، در آینده به آن اشاره خواهیم کرد.
می‌توانید در حین انجام کارهای مهم، تماس‌ها را در حالت پیغامگیر بگذارید. بالآخره باید به کارهای مهم‌تان برسید.
از دیدرس کسانی که خیلی از شما توقع کمک دارند، دور بمانید. بروید یک جای خلوت و کارتان را با خیال راحت تمام کنید.
در حین انجام کار، با کسی بیش از دو پیام چت نکنید. چت کردن خیلی وقتتان را تلف می‌کند. اگر صحبت مهمی هست، با آن کس تماس بگیرید و خواهید دید که مدت مکالمه چقدر کمتر از مدت چت می‌شود.
راهکارهای بیشتری برای صرفه جویی زمانی (خصوصاً در محیط کاری) هست که در آینده به آن‌ها می‌پردازیم، إن‌شاءالله. تا همین جا کافی است. چون هدف ما فقط ارائه‌ی اطلاعات نیست، بلکه به شما کمک کنیم تا زندگی‌تان متحول بشود. شما هم نباید فقط اطلاعات انباشت کنید. این خوب نیست.
می‌خواهم در انتهاء تمرین عملی به شما بدهم. همین الآن بعد از پادکست، کاغذ و قلمی بردارید و موقعیتی را تصور کنید که یک نفر دیگر از شما درخواست کاری می‌کنند. این را بر روی یک کاغذ مکتوب کنید و به بهترین پاسخ‌های احتمالی فکر کنید و این‌ها را هم بنویسید. مثلاً
در حال انجام کار مهمی هستید و رئیستان از شما کاری می‌خواهد
در حال مرتب کردن منزل هستید و باید سر موقع به یک کلاسی بروید، ناگهان مادر زنتان تماس می‌گیرد. یا کسی که بیش از اندازه مکالمه می‌کند.
یا اگر اتفاقی افتاد و پیش‌بینی نکرده بودید، بعد از آن اتفاق، همان را بنویسید و بهترین
